Verslag "Mensgericht ontwerpen"

Op 7 november was het verzamelen geblazen in Leuven voor de masterclass "Mensgericht ontwerpen". Aan de hand van praktijkvoorbeelden en een oefening werd de systeemaanpak van ergonomie als ontwerpdiscipline toegelicht. Spreker van de dag was Sjoerd Reinstra. Hij maakte de leidende rol duidelijk die een ergonoom kan spelen vanaf het begin van het ontwerpproces. Knap!

Presentatie Masterclass Mensgericht Ontwerpen (.pdf)

Systeemaanpak
Een kort loopje doorheen de geschiedenis leidde tot het doel van ergonomie: ontwerpen voor een goede prestatie, veiligheid, gezondheid en comfort van de gebruikers. Daarvoor is een systeembenadering vereist. Dit betekent dat men de interactie tussen mens en machine in een breed perspectief bekijkt met aandacht voor omgeving, tijd, enz... Dit gaat verder dan de zogenaamde "minimale ergonomie" die erop gericht is om zo goedkoop mogelijk te zijn of strikt te voldoen aan de wetgeving.

Ontwerpproces
Een ontwerp van een nieuwe werkpost is een serieus project. De opdrachtgever engageert zich in een proces dat bestaat uit verschillende stappen: voorbereiding, analyse, ontwerp, uitvoeren, realisatie en evaluatie.

- In de voorbereiding worden de systeemgrenzen en randvoorwaarden bepaald. In het herontwerp van een sorteerwerkplek in een postcentrum, kunnen bijvoorbeeld de postzakken of bakken niet aangepast worden. Het systeem speelt zich dus af binnen de fysieke ruimte van de postsorteerder. Tijd, geld, projectcoördinatie,... zijn randvoorwaarden die vanaf het begin duidelijk moeten zijn.

- Een grondige analyse vraagt zijn tijd en een participatieve aanpak. In de formele analyse tracht men te achterhalen wat er dient te gebeuren en hoe deze taken/handelingen uitgevoerd worden. Dit kan aan de hand van documenten zoals grondplan, uurroosters, RIE, enz... Andere mogelijkheid zijn interviews of enquêtes. Veel informatie wordt ook gehaald door te observeren, eenvoudig door mee te lopen tot complex door videoregistratie. Al deze informatie moet vervolgens gestructureerd worden om te komen tot een programma van eisen. Deze zijn cruciaal in het ontwerpproces. Ze bepalen de verdere ontwerpoplossingen.

- Ontwerpen gebeurt op basis van het programma van eisen, van algemeen naar specifiek. Op een vlekkenplan kan een eerst schetsontwerp getoond worden. Dit heeft nog niet mooi uitgetekend te zijn, het is een instrument om het gesprek met de gebruikers aan te gaan. Na een eerste overlegronde kan men een aantal functionele ontwerpen maken, dat al concreter zijn. Hierover kunnen de gebruikers voor- en nadelen opsommen en aanpassingen voorstellen. Wanneer het ontwerp een meer definitieve vorm krijgt, kan een mock up gemaakt worden om te testen in realiteit.

- Daarna volgen de stappen van uitvoeren, realisatie en evaluatie. Gebruikersparticipatie in al deze stappen blijft een belangrijke meerwaarde. Meest interessant is als dezelfde groep gebruikers vanaf het begin het hele proces mee doorloopt. Dit creëert draagvlak en betrokkenheid, het is "hun" ontwerp.

In de namiddag volgde een praktijkoefening rond een sorteerlijn in een postcentrum. In groepjes werd er gediscussieerd en gebrainstormd over nieuwe oplossingsmogelijkheden. Het was een interessante ervaring om te zien hoe collega's de zaken aanpakken en samen tot iets nieuws te komen. Het was een aangename en onderhoudende masterclass, waarbij we goed verzorgd werden door de mensen van het Park Inn hotel.

Nieuws

Studiedag "Goede praktijken in ergonomie" - 27/01/26

Op 27 januari opent VerV het nieuwe jaar met de studiedag "Goede praktijken in ergonomie" of de Nieuwjaarsontmoeting. Tijdens dit netwerkevent blikken we terug op succesverhalen van het afgelopen jaar. Een mix van theorie en praktijk, toegepast op kantoor, zorg en industrie maakt er steeds weer een...
Read more

Webinar "Update Ergoscore" - 20/11

Na één jaar en meer dan 13.000 risicoanalyses ergonomie met de Ergoscore, was het tijd voor een validatiestudie. Ergoscore blijkt effectief het relatieve risico op lichamelijke klachten goed te voorspellen. Deze studie heeft ook geleid tot enkele kleine aanpassingen aan de Ergoscore. Ontdek in deze...
Read more

Webinar nieuwe NPR1813

In mei 2025 verscheen de nieuwe Nederlandse Praktijkrichtlijn, NPR1813. Deze wordt vaak gehanteerd in het definiëren van een ergonomische bureaustoel of nog breder kantoormeubelen. NPR 1813 kende een update als toepassing van de Europese norm rond bureaustoelen, EN1335. Voorzitter van de werkgroep,...
Read more

Webinar "Minder zitten op kantoor"

Naar aanleiding van de 10-10-10 campagne organiseren VerV en Gezond Leven een webinar rond minder zitten op kantoor. Tijdens deze webinar delen Sofie Compernolle (UGent) en Jen Vanherle (UHasselt) hun nieuwste inzichten van lang stilzitten en hoe we dit kunnen doorbreken.  Schrijf je hier...
Read more

Webinar "Minder zitten op school" - 09/10

Naar aanleiding van de 10-10-10 campagne organiseren VerV en Gezond Leven een webinar rond "Minder zitten op school". Ook op school kan men immers het zitten regelmatig onderbreken of afwisselen. Tijdens deze webinar duik je volledig in het SWEEP-verhaal. Je leert niet alleen het project beter...
Read more

Webinar praktijkrichtlijn "Ergonomie in het onderwijs"

Een nieuw schooljaar, een nieuwe VerV praktijkrichtlijn. Deze webinar was de lancering van de nieuwe VerV praktijkrichtlijn "Ergonomie in het secundair onderwijs". Deze is opgebouwd rond vijf topics: 1. Meubilair op maat van de leerling 2. Zitten kunnen onderbreken 3. Rugzak max. 10%...
Read more

Praktijkrichtlijn Ergonomie in het secundair onderwijs

Met het nieuwe schooljaar lanceert VerV een nieuwe praktijkrichtlijn rond Ergonomie in het secundair onderwijs. Aan de hand van vijf stellingen wordt aan de directie duidelijk gemaakt wat ergonomisch werken op een school betekent. Samen met de leerkrachten kunnen ze dan  inspiratie vinden in...
Read more

Intervisie "Ergonomie logistiek" - 01/10

Op 1 oktober openen we de maand van de ergonomie met een online intervisie over "Ergonomie in logistieke magazijnen". Hierin worden ergonomische oplossingen overlopen bij de verschillende taken in de logistiek. De focus ligt daarbij wel op de manuele handelingen. Enerzijds willen we stilstaan bij...
Read more

Human Factors NL Jaarcongres 2025

Human Factors NL, de ergonomievereniging in Nederland, organiseert zijn Jaarcongres 2025 rond het thema "Duurzaam". Gedurende twee dagen, 27 en 28 november, onderzoeken ze wat duurzaamheid betekent in relatie tot mens, werk en ontwerp. Het Jaarcongres biedt een platform voor netwerk- en...
Read more

Zet je 10-10-10 mee in de kijker?

Zet 10-10-10 mee in de kijker en download hier alle campagnebeelden en campagneteksten: 1. De campagnebeelden in de verschillende formaten en talen 1200 x 628 (geschikt voor berichten op LinkedIn en Facebook of als mailbanner): NL – FR – EN 1080 x 1350 (geschikt voor berichten op Instagram): NL...
Read more