Verslag "Risicoanalyse in de zorgsector"

Op 14 juni vond de studiedag "Risicoanalyse in de zorgsector" plaats in de gebouwen van Securex te Aalst. Nico Knibbe was als expert uitgenodigd om te komen spreken over de Tilthermometer en Rugradar binnen de ruimere context van de ISO 12996 norm over het manueel verplaatsen van patiënten in de gezondheidssector. De presentatie en een verslag van deze boeiende studiedag met links naar de gebruikte bestanden kan u hieronder vinden.

Presentatie Nico Knibbel (Locomotion)

Risicoanalyse verplaatsen van patiënten
De risico-evaluatie van het manueel verplaatsen van patiënten staat in België nog in zijn kinderschoenen. Best zou een aanpak op nationaal niveau afgesproken worden. In Amerika heeft men dit gedaan aan de hand van algoritmes. Voor elke transfertaak is een beslissingsboom ontwikkeld die aangeeft in functie van de capaciteiten van de patiënt wat de aangewezen manier van verplaatsen is. In Engeland gaat men de werkmethode van de verzorgende evalueren aan de hand van de REBA metode, Rapid Entire Body Assessment. De methode is vergelijkbaar met de RULA en veronderstelt dat men de werknemer gedurende een lange tijd volgt of op zijn minst alle verschillende activiteiten of taken evalueert. Dat vraagt dus tijd. In Italië werd de MAPO index ontwikkeld, waarin de fysieke belasting op afdelingsniveau wordt uitgedrukt in één cijfer. Op een half uur tijd kan men een beoordeling maken en laat één cijfer niet meteen zien waar de knelpunten juist zitten. In Nederland wordt gewerkt met de Tilthermometer. Er wordt afgetoetst of de vereiste hulpmiddelen in functie van de mobiliteit van de patiënt effectief gebruikt worden.

REBA - MAPO - Tilthermometer


Mobiliteitsklassen
De zelfstandigheid van de patiënt wordt uitgedrukt in mobiliteitsklassen. Oorspronkelijk was er een ruwe indeling in drie groepen: actief, passief en half-passief. Dit is uitgegroeid tot een indeling in vijf mobiliteitsklassen:
- A: actief
- B: actief, maar hulp nodig
- C: half-passief, heeft nog rompbalans
- D: half-passief, zonder rompbalans
- E: volledig passief
 

Praktijkrichtlijnen
Het concept in Nederland is dat men eerst praktijkrichtlijnen definieert en vervolgens de toepassing ervan evalueert aan de hand van de Tilthermometer voor verzorgende taken of de Rugradar voor ondersteunende taken. De praktijkrichtlijnen zijn biomechanische grenswaarden, die wetenschappelijk onderbouwd zijn. Tillen mag bvb. niet zwaarder dan 23 kg gebeuren. Deze grens is dan vertaald naar de praktijk toe, namelijk voor de transfer van bed naar zit is bij de half-passieve patiënt steeds een actieve tillift verist. De praktijkrichtlijnen zijn op nationaal niveau afgesproken en worden mee gedragen door de inspectie. In functie van de mobiliteit van de patiënt worden de nodige hulpmiddelen bij de verschillende transfers vastgelegd.

Praktijkrichtlijnen zorg (.pdf)
Praktijkrichtlijnen ondersteunende diensten (.pdf)

Tilthermometer
De tilthermometer is een risico-evaluatie op afdelingsniveau. Men deelt de patënten in volgens de verschillende mobiliteitsklassen, waardoor de vereiste hulpmiddelen volgens de praktijkrichtlijnen vastliggen. Het effectief gebruik hiervan wordt beoordeeld in de Tilthermometer. Het eindresultaat is een grafie die duidelijk maakt, waar de knelpunten zich bevinden.

Tilthermometer (.xls)

Rugradar
Voor de ondersteunende diensten is de Rugradar ontwikkeld. Ze voeren uiteenlopende taken uit, waarvoor er ook praktijkrichtlijnen zijn afgesproken. In een participatief overleg met de individuele werknemer wordt gekeken welke taken ze moeten uitvoeren met welke gewichten en krachten. De evaluatie kan subjectief gebeuren door te vragen of dit beter kan ofwel objectief door af te toetsen aan de praktijkrichtlijnen. Het eindresultaat wordt uitgedrukt in een radar. Op individueel niveau zou dit zijn welke taken zich respectievelijk in een groene, gele of rode zone bevinden. Op functieniveau kan men het aantal mensen aanduiden die subjectief of objectief negatief scoren of de verschillende risico's.

Rugradar (.pdf)

Interventies en opleidingen
Om de fysieke belasting te verminderen, bestaan er vele hulpmiddelen. Deze staan opgelijst in een databank die vrij te raadplegen is via onderstaande link. In functie van de mobiliteit van de patiënt wordt een opsomming gegeven van de mogelijke hulpmiddelen voor een gekozen transfer of verzorgingstaak. Een andere maatregel is opleiding van de verplaatsingstechnieken. Een overzicht van alle technieken met bijhorend filmpje zijn handige hulpmiddelen tijdens opleidingen om de technieken correct aan te leren.
Een andere tool die ontwikkeld werd zijn e-lerarning modules waarin men zijn verworven kennis zelf kan evalueren door het invullen van zeer praktische vragen over bijvoorbeeld het gebruik van glijzeilen. Zo zijn er verschillende modules ontwikkeld die op een speelse en doortastende manier kennis bevragen.

https://www.goedgebruik.nl/
https://www.free-learning.nl/

De studiedag was een voltreffer met een volledig gevulde zaal. Nico Knibbe maakte zijn rol als expert waar op een zeer gemoedelijke en interactieve manier. Geen vraag was voor hem teveel. Steeds opvallend bij deelnemers aan studiedagen over de zorgsector is de passie en gedrevenheid waarmee ze spreken. Uitdaging zal zijn om een breed draagvlak te creëren zodat er ook in Vlaanderen/België een standaard aanpak kan groeien, dat dan als kader kan dienen voor de mensen op het terrein.

Verslag: Roeland Motmans

 

Nieuws

Verslag Ergoday industrie 2019

De Ergoday industrie pakte last minute uit met een nieuw programma rond praktische cases in de ergonomie en een intervisie rond exoskeletten. Dat leverde een inspirerende studiedag met veel interactie en gedachtenwisseling. En de nieuwe KIM tools dan? Die raakten niet tijdig gepubliceerd, maar op...
Lees meer

Verslag Navormingscongres PVI

Het Navormingscongres van het PVI is een vaste waarde voor preventieadviseurs om zich bij te scholen. Het Provinciaal Veiligheidsinstituut van Antwerpen had op hun tweedaags congres ook aandacht voor ergonomie. VerV werd gevraagd om de praktijkrichtlijn rond kantoorinrichting toe te...
Lees meer

Portret René Mol

Om zicht te krijgen wie onze leden zijn en wat hen drijft, laten we elke nieuwsbrief iemand aan het woord. Deze keer is het de beurt aan René Mol, adviseur ergonomie. Benieuwd naar zijn ervaringen en kijk op de ergonomie!     1. Wie ben je, waar werk je, wat doe je? Mijn naam...
Lees meer

Portret Evert Zinzen

Om te weten wie onze leden zijn en wat hen drijft, laten we elke maand een lid aan het woord. Deze keer is het de beurt aan Evert Zinzen, professor bewegingswetenschappen aan de VUB. Benieuwd naar zijn ervaringen en kijk op ergonomie... 1. Wie ben je, waar werk je, wat doe je?  Mijn naam is...
Lees meer

Verslag Ergoday kantoor: WELL Building Standard

Op 3 april was VerV te gast in het WTC gebouw te Utrecht. Dit gebouw beantwoordt immers aan de "WELL Building Standard" die concrete criteria voor gezonde gebouwen omschrijft. In een workshop werden de zeven aspecten van een gezond gebouw toegelicht en geïllustreerd met praktijkvoorbeelden. Daarna...
Lees meer

VerV op Worksafe beurs 2019

De Worksafe beurs te Antwerpen mocht meer dan 2500 bezoekers ontvangen. Om op de hoogte te blijven van nieuwe technologieën binnen welzijn verzamelden ze meer dan 100 exposanten en organiseerden ze 18 masterclasses. Voor VerV kwamen Brenda Vanmontfort (Premed) en Mathias De Waele (CLB) aan het...
Lees meer

Ergonomie op studiedag VVVB

De Vlaamse Vereniging voor Verpleegkundigen in de Bedrijfszorg hielden de voorbije maand hun jaarlijks congres met als thema "Oog voor detail voor... welzijn op het werk". Vanuit VerV was er een bijdrage over kantoorergonomie door Stephan Tomlow. In zijn lezing gaf hij alternatieven om minder te...
Lees meer

Ergonomische klachten meest voorkomende beroepsziekten

Fedris, het Federaal Agentschap voor beroepsrisico’, publiceerde zijn statistieken van 2017. Er waren 9087 aanvragen voor een erkenning van een beroepsziekte. De top drie wordt ingenomen door ergonomische klachten. Tendinopathieën aan de bovenste ledematen: 33% Rugpijn met druk op zenuw door het...
Lees meer

VerV op Laborama - Het ergonomisch labo

Op de Laborama beurs waren er ook enkele inhoudelijke sessies rond welzijn op het werk. Op vlak van ergonomie gaf Hans Op het Eyndt (IDEWE) een uiteenzetting rond het ergonomisch laboratorium. Het werken met de microscoop en pipetteren worden concreet toegelicht. Ontdek hier de informatie op...
Lees meer

Portret Marc Vermeesch

Om te weten wie onze leden zijn en wat hen drijft, laten we elke nieuwsbrief een lid aan het woord. Deze keer is het de beurt aan Marc Vermeesch, preventieadviseur bij SD Worx. Benieuwd naar zijn ervaringen en kijk op ergonomie... 1. Wie ben je, waar werk, wat doe je? Mijn naam is Marc Vermeesch....
Lees meer