Tilopleiding kritisch onder de loep

17-05-2022 19:48

Onze wetgeving rond het risico manueel hanteren van lasten (al sinds 1993) verplicht een aanal zaken voor dit ergonomisch risico.

Maatregelen te nemen om manueel hanteren van lasten te voorkomen
Een risicoanalyse uit te voeren van wat niet voorkomen kon worden
Passende maatregelen te nemen (op basis van de risicoanalyse)
De werknemers informeren over de genomen maatregelen
De werknemers krijgen opleiding en ontvangen inlichtingen

Het geven van opleidingen is dus een verplichting bij het manueel hanteren van lasten. Ondanks dat instructies onderaan de preventiehiërarchie staan, kiezen bedrijven toch vaak voor deze interventie. In Australië wierp men recent een kritische blik op dergelijke tilopleidingen. Het is immers meer effectief om in te zetten het aanpassen van de werkomstandigheden.

De geschiedenis van tilopleidingen
Onder tilopleidingen verstaan we opleidingen waar werknemers worden getraind in technieken, zoals door de knieën buigen, de rug recht houden, … Met deze opleidingen verspil je waarschijnlijk waardevolle budgetten én tijd, aldus de WHSQ.

Een enquête van WHSQ maakt duidelijk dat 75% van de werkgevers dergelijke opleidingen heeft georganiseerd in de voorbije 2 jaar. Opmerkelijk: 70% blijft dergelijke opleidingen organiseren, ook al denken ze zelf dat de opleidingen geen bijdrage leveren in de preventie van letsels.

De tilopleidingen vinden hun oorsprongen in krachttraining, fitness en rugrevalidatie en dat is ook waar deze benadering moet blijven, zo stelt de WHSQ.

Tilopleiding zijn niet zinvol
Verder in het videofragment worden ook een aantal studies^1,2 aangehaald om deze stelling te staven. De belangrijkste conclusies die de WHSQ hierover samenvat:

Getrainde werknemers hebben evenveel letsels als ongetrainde werknemers
Er is geen verschil tussen werknemers die een beperkte training kregen en diegene die doorgedreven training met biofeedback hebben gevolgd
Er is geen verschil tussen werknemers die een éénmalige trainingssessie volgden en diegene die verschillende trainingssessies konden volgen.

Wat dan wel?
Reeds in 2014 werd een evidence based praktijkrichtlijn³ gepubliceerd, gebaseerd op een systematische review. De kwaliteit van het bewijs werd onderverdeeld in de categorieën van A (sterk bewijs) tot en met D (consensus).

Ook in deze publicatie concludeert men dat er sterk bewijs is dat training en houdings- of bewegingsadvies geen effect hebben, net zoals rugbraces. Maatregelen die gericht zijn op het aanpassen van de werkomstandigheden worden wel positief geëvalueerd:

Tilliften voor patiënten:
- Positief effect: A
- Plafondliften genieten de voorkeur.
Tilliften voor objecten:
- Positief effect: C
- Effect is afhankelijk van de setting.
- Gebruik ervan kan soms langer duren dan manueel tillen
Productiemethode aanpassen:
- Positief effect: C
- Tillen vervangen door trekken/ duwen kan de fysieke belasting sterk verminderen
Gewichten aanpassen
- Positief effect: C
- Als het verminderen van het gewicht een verhoging van de frequentie betekent, kan het ook nadelig zijn
Aanpassen tilhoogte
- Positief effect: B
- De werkhoogte optimaliseren kan een wezenlijke bijdrage leveren aan het verminderen van de belasting
Aanpassen horizontale afstand
- Positief effect: A
- De voorwaartse reikafstand verminderen levert een aanzienlijke bijdrage aan het verminderen van de belasting
Aanpassen wrijving (patiënten transfers)
- Positief effect: A
- De wrijvingsweerstand verminderen door glijlakens (patiënten) kogelplaten, …. levert een aanzienlijke bijdrage aan het verminderen van de belasting
Grip verbeteren
- Positief effect: C

Besluit
Tilopleidingen leveren dan geen bijdrage tot het verminderen van klachten, gelukkig zijn er voldoende maatregelen die dat wel doen. Deze resultaten tonen aan dat de geprefereerde aanpak van de wetgeving zinvol is: manueel tillen voorkomen (zoals met tilliften), analyseren om de inrichting/ omstandigheden te optimaliseren. Om dit op systematische en gestructureerde manier te doen is ondersteuning van een preventieadviseur ergonomie noodzakelijk. Met onze praktijkrichtlijn risicoanalyse ergonomie⁴ geven we hier ook concrete handvaten voor. Maar wat dan met de ‘verplichte’ opleiding? Wel, die opleiding kan zeker een nuttige invulling krijgen., zolang het maar niet gaat over de tiltechnieken of de aangenomen werkhouding.

Bronnen:

Nieuws