Tilopleiding kritisch onder de loep

Onze wetgeving rond het risico manueel hanteren van lasten (al sinds 1993) verplicht een aanal zaken voor dit ergonomisch risico.

  1. Maatregelen te nemen om manueel hanteren van lasten te voorkomen
  2. Een risicoanalyse uit te voeren van wat niet voorkomen kon worden
  3. Passende maatregelen te nemen (op basis van de risicoanalyse)
  4. De werknemers informeren over de genomen maatregelen
  5. De werknemers krijgen opleiding en ontvangen inlichtingen
Het geven van opleidingen is dus een verplichting bij het manueel hanteren van lasten. Ondanks dat instructies onderaan de preventiehiërarchie staan, kiezen bedrijven toch vaak voor deze interventie. In Australië wierp men recent een kritische blik op dergelijke tilopleidingen. Het is immers meer effectief om in te zetten het aanpassen van de werkomstandigheden.
 

De geschiedenis van tilopleidingen
Onder tilopleidingen verstaan we opleidingen waar werknemers worden getraind in technieken, zoals door de knieën buigen, de rug recht houden, … Met deze opleidingen verspil je waarschijnlijk waardevolle budgetten én tijd, aldus de WHSQ.

Een enquête van WHSQ maakt duidelijk dat 75% van de werkgevers dergelijke opleidingen heeft georganiseerd in de voorbije 2 jaar. Opmerkelijk: 70% blijft dergelijke opleidingen organiseren, ook al denken ze zelf dat de opleidingen geen bijdrage leveren in de preventie van letsels.

De tilopleidingen vinden hun oorsprongen in krachttraining, fitness en rugrevalidatie en dat is ook waar deze benadering moet blijven, zo stelt de WHSQ.

Tilopleiding zijn niet zinvol
Verder in het videofragment worden ook een aantal studies1,2 aangehaald om deze stelling te staven. De belangrijkste conclusies die de WHSQ hierover samenvat:

  • Getrainde werknemers hebben evenveel letsels als ongetrainde werknemers
  • Er is geen verschil tussen werknemers die een beperkte training kregen en diegene die doorgedreven training met biofeedback hebben gevolgd
  • Er is geen verschil tussen werknemers die een éénmalige trainingssessie volgden en diegene die verschillende trainingssessies konden volgen.

Wat dan wel?
Reeds in 2014 werd een evidence based praktijkrichtlijn3 gepubliceerd, gebaseerd op een systematische review. De kwaliteit van het bewijs werd onderverdeeld in de categorieën van A (sterk bewijs) tot en met D (consensus).

Ook in deze publicatie concludeert men dat er sterk bewijs is dat training en houdings- of bewegingsadvies geen effect hebben, net zoals rugbraces. Maatregelen die gericht zijn op het aanpassen van de werkomstandigheden worden wel positief geëvalueerd:

  • Tilliften voor patiënten:
    • Positief effect: A
    • Plafondliften genieten de voorkeur.
  • Tilliften voor objecten:
    • Positief effect: C
    • Effect is afhankelijk van de setting.
    • Gebruik ervan kan soms langer duren dan manueel tillen
  • Productiemethode aanpassen:
    • Positief effect: C
    • Tillen vervangen door trekken/ duwen kan de fysieke belasting sterk verminderen
  • Gewichten aanpassen
    • Positief effect: C
    • Als het verminderen van het gewicht een verhoging van de frequentie betekent, kan het ook nadelig zijn
  • Aanpassen tilhoogte
    • Positief effect: B
    • De werkhoogte optimaliseren kan een wezenlijke bijdrage leveren aan het verminderen van de belasting
  • Aanpassen horizontale afstand
    • Positief effect: A
    • De voorwaartse reikafstand verminderen levert een aanzienlijke bijdrage aan het verminderen van de belasting
  • Aanpassen wrijving (patiënten transfers)
    • Positief effect: A
    • De wrijvingsweerstand verminderen door glijlakens (patiënten) kogelplaten, …. levert een aanzienlijke bijdrage aan het verminderen van de belasting
  • Grip verbeteren
    • Positief effect: C

Besluit
Tilopleidingen leveren dan geen bijdrage tot het verminderen van klachten, gelukkig zijn er voldoende maatregelen die dat wel doen. Deze resultaten tonen aan dat de geprefereerde aanpak van de wetgeving zinvol is: manueel tillen voorkomen (zoals met tilliften), analyseren om de inrichting/ omstandigheden te optimaliseren.  Om dit op systematische en gestructureerde manier te doen is ondersteuning van een preventieadviseur ergonomie noodzakelijk. Met onze praktijkrichtlijn risicoanalyse ergonomie4 geven we hier ook concrete handvaten voor. Maar wat dan met de ‘verplichte’ opleiding? Wel, die opleiding kan zeker een nuttige invulling krijgen., zolang het maar niet gaat over de tiltechnieken of de aangenomen werkhouding.

Bronnen:

  1. Manual material handling advice and assistive devices for preventing and treating back pain in workers - Verbeek, JH - 2011 | Cochrane Library
  2. Effect of training and lifting equipment for preventing back pain in lifting and handling: systematic review - PubMed (nih.gov)
  3. An Evidence-Based Multidisciplinary Practice Guideline to Reduce the Workload due to Lifting for Preventing Work-Related Low Back Pain | Annals of Occupational and Environmental Medicine | Full Text (biomedcentral.com)
  4. https://www.verv.be/news/praktijkrichtlijn-risicoanalyse-ergonomie/

 

Nieuws

Consensusoverleg kantoor - 23/05

Op 23 mei organiseert de VerV een consensusoverleg over de praktijkrichtlijn "kantoorinrichting". Voor de moment wordt deze onder de loep genomen om te updaten naar een hybride werkcontext. Het resultaat van deze oefening zal voorgelegd worden op het consensusoverleg. Wanneer: 23 mei om 09u Waar:...
Lees meer

Consensusoverleg zorg - 03/05

Op 3 mei organiseert de VerV een consensusoverleg over de praktijkrichtlijn "verplaatsen van personen". Voor de moment wordt deze onder de loep genomen om te updaten of te verbreden naar alle sectoren binnen de gezondheidszorg. Het resultaat van deze oefening zal voorgelegd worden op het...
Lees meer

Projectgroep kantoor en zorg

Wil jij meewerken aan een update van de praktijkrichtlijn zorg of kantoor? Dan is de projectgroep iets voor jouw. Op deze manier wil VerV alle leden de kans geven om input te geven voor de praktijkrichtlijnen. De gevraagde tijdsbesteding is 90min voor het nalezen van de praktijkrichtlijn en het...
Lees meer

Webinar "Beoordelen van armkracht"

Op 8 mei organiseert VerV een webinar rond het beoordelen van armkracht. Daarvoor worden twee wetenschappelijke publicaties besproken: 1. Databank armkrachten Op basis van de locatie van de handen en de richting van de kracht berekent de tool de maximale kracht voor de gekozen doelgroep. 2. Werken...
Lees meer

Intervisie "ontwerpen" - 06/06

Op 6 juni is VerV te gast bij Mivas maatwerkbedrijf voor een intervisie industrie. Doel is ervaringen uit te wisselen rond hoe men ergonomie reeds kan betrekken bij de ontwerpfase. Laat je inspireren en deel je eigen ervaring op deze intervisie. Schrijf je hier in! Programma: 12u30: Lunch 13u00:...
Lees meer

Webinaire "Thermomètre de levage"

Le 22 mai, VerV et BES organisent un webinaire autour du thermomètre de levage en français. Cette méthode d'analyse des risques est décrite dans la norme ISO/TR12296 sur la manutention manuelle des personnes. Ce webinaire vous apprendra les bases du Tilthermomètre et comment l'appliquer dans la...
Lees meer

Nieuwe specialisatie ergonomie start in 2023

De volgende specialisatie-opleiding ergonomie gaat van start op 26 september 2023. Op 6 maart organiseerden Odisee en VerV hierover een infosessie. Deze uitgebreide opleiding (280u) is een wettelijke voorwaarde om preventieadviseur ergonomie te kunnen worden. Bekijk de presentatie hier De...
Lees meer

Intervisie industrie

De intervisie industrie rond de structurele risicoanalyse ergonomie was een verrijking met mooie praktijkvoorbeelden. Met dank aan Daikin om VerV te ontvangen en ons onder te dompelen in hun aanpak. Daikin (presentatie.pdf) De geschiedenis van ergonomie bij Daikin gaat terug tot voor 2010. Een...
Lees meer

VerV Ergonomiecongres op 24/10/2023

VerV zal dit jaar opnieuw een Ergonomiecongres organiseren. Datum is 24 oktober 2023 in De Montil in Affligem. Hou alvast deze datum vrij! Graag krijgen we ook input van onze leden over de inhoud en de vorm. Wat willen jullie vooral horen? Wat willen jullie vooral doen? Hebben jullie tips om het...
Lees meer

Nieuw VerV bestuur!

In 2023 eindigde een bestuursperiode van VerV. Tijdens de woelige corona-jaren zijn we erin geslaagd om te blijven groeien in al onze doelstellingen. Dat kon enkel door het vele vrijwillegerswerk van bestuursleden en werkgroepen. Bedankt daarvoor! Een kleine handgreep van de realisaties: *...
Lees meer