Tilopleiding kritisch onder de loep

Onze wetgeving rond het risico manueel hanteren van lasten (al sinds 1993) verplicht een aanal zaken voor dit ergonomisch risico.

  1. Maatregelen te nemen om manueel hanteren van lasten te voorkomen
  2. Een risicoanalyse uit te voeren van wat niet voorkomen kon worden
  3. Passende maatregelen te nemen (op basis van de risicoanalyse)
  4. De werknemers informeren over de genomen maatregelen
  5. De werknemers krijgen opleiding en ontvangen inlichtingen
Het geven van opleidingen is dus een verplichting bij het manueel hanteren van lasten. Ondanks dat instructies onderaan de preventiehiërarchie staan, kiezen bedrijven toch vaak voor deze interventie. In Australië wierp men recent een kritische blik op dergelijke tilopleidingen. Het is immers meer effectief om in te zetten het aanpassen van de werkomstandigheden.
 

De geschiedenis van tilopleidingen
Onder tilopleidingen verstaan we opleidingen waar werknemers worden getraind in technieken, zoals door de knieën buigen, de rug recht houden, … Met deze opleidingen verspil je waarschijnlijk waardevolle budgetten én tijd, aldus de WHSQ.

Een enquête van WHSQ maakt duidelijk dat 75% van de werkgevers dergelijke opleidingen heeft georganiseerd in de voorbije 2 jaar. Opmerkelijk: 70% blijft dergelijke opleidingen organiseren, ook al denken ze zelf dat de opleidingen geen bijdrage leveren in de preventie van letsels.

De tilopleidingen vinden hun oorsprongen in krachttraining, fitness en rugrevalidatie en dat is ook waar deze benadering moet blijven, zo stelt de WHSQ.

Tilopleiding zijn niet zinvol
Verder in het videofragment worden ook een aantal studies1,2 aangehaald om deze stelling te staven. De belangrijkste conclusies die de WHSQ hierover samenvat:

  • Getrainde werknemers hebben evenveel letsels als ongetrainde werknemers
  • Er is geen verschil tussen werknemers die een beperkte training kregen en diegene die doorgedreven training met biofeedback hebben gevolgd
  • Er is geen verschil tussen werknemers die een éénmalige trainingssessie volgden en diegene die verschillende trainingssessies konden volgen.

Wat dan wel?
Reeds in 2014 werd een evidence based praktijkrichtlijn3 gepubliceerd, gebaseerd op een systematische review. De kwaliteit van het bewijs werd onderverdeeld in de categorieën van A (sterk bewijs) tot en met D (consensus).

Ook in deze publicatie concludeert men dat er sterk bewijs is dat training en houdings- of bewegingsadvies geen effect hebben, net zoals rugbraces. Maatregelen die gericht zijn op het aanpassen van de werkomstandigheden worden wel positief geëvalueerd:

  • Tilliften voor patiënten:
    • Positief effect: A
    • Plafondliften genieten de voorkeur.
  • Tilliften voor objecten:
    • Positief effect: C
    • Effect is afhankelijk van de setting.
    • Gebruik ervan kan soms langer duren dan manueel tillen
  • Productiemethode aanpassen:
    • Positief effect: C
    • Tillen vervangen door trekken/ duwen kan de fysieke belasting sterk verminderen
  • Gewichten aanpassen
    • Positief effect: C
    • Als het verminderen van het gewicht een verhoging van de frequentie betekent, kan het ook nadelig zijn
  • Aanpassen tilhoogte
    • Positief effect: B
    • De werkhoogte optimaliseren kan een wezenlijke bijdrage leveren aan het verminderen van de belasting
  • Aanpassen horizontale afstand
    • Positief effect: A
    • De voorwaartse reikafstand verminderen levert een aanzienlijke bijdrage aan het verminderen van de belasting
  • Aanpassen wrijving (patiënten transfers)
    • Positief effect: A
    • De wrijvingsweerstand verminderen door glijlakens (patiënten) kogelplaten, …. levert een aanzienlijke bijdrage aan het verminderen van de belasting
  • Grip verbeteren
    • Positief effect: C

Besluit
Tilopleidingen leveren dan geen bijdrage tot het verminderen van klachten, gelukkig zijn er voldoende maatregelen die dat wel doen. Deze resultaten tonen aan dat de geprefereerde aanpak van de wetgeving zinvol is: manueel tillen voorkomen (zoals met tilliften), analyseren om de inrichting/ omstandigheden te optimaliseren.  Om dit op systematische en gestructureerde manier te doen is ondersteuning van een preventieadviseur ergonomie noodzakelijk. Met onze praktijkrichtlijn risicoanalyse ergonomie4 geven we hier ook concrete handvaten voor. Maar wat dan met de ‘verplichte’ opleiding? Wel, die opleiding kan zeker een nuttige invulling krijgen., zolang het maar niet gaat over de tiltechnieken of de aangenomen werkhouding.

Bronnen:

  1. Manual material handling advice and assistive devices for preventing and treating back pain in workers - Verbeek, JH - 2011 | Cochrane Library
  2. Effect of training and lifting equipment for preventing back pain in lifting and handling: systematic review - PubMed (nih.gov)
  3. An Evidence-Based Multidisciplinary Practice Guideline to Reduce the Workload due to Lifting for Preventing Work-Related Low Back Pain | Annals of Occupational and Environmental Medicine | Full Text (biomedcentral.com)
  4. https://www.verv.be/news/praktijkrichtlijn-risicoanalyse-ergonomie/

 

Nieuws

Spreker in de kijker - Claudia Vigna

Het Ergonomiecongres op 24 oktober 2023 komt er snel aan. Graag laten we ook de sprekers aan het woord over hun sessie en verwachtingen. Claudia Vigna van SERV, het huis van het Vlaams sociaal overleg, zal hun rapport voorstellen over de fysieke belasting in bedrijven. Wat ga je vertellen op het...
Lees meer

Congressprokkels - Lisa Smet

In de aanloop van het Ergonomiecongres laten we telkens een deelnemer aan het woord. Lisa Smet is aanspreekpunt beeldschermwerk in een ICT bedrijf. VerV vroeg waar zij er zeker bij wil zijn en voor welke sessies ze heeft gekozen? Lees haar congressprokkels… Het Ergonomiecongres is voor mij...
Lees meer

Spreker in de kijker - Tuur van der Have

Het Ergonomiecongres op 24 oktober 2023 komt er snel aan. Graag laten we ook de sprekers aan het woord over hun sessie en verwachtingen. Tuur van der Have van KU Leuven mag de spits afbijten. Wat ga je vertellen op het ergonomiecongres? In mijn demosessie zal ik de deelnemers introduceren in het...
Lees meer

VerV pleit voor preventieve wetgeving ergonomie

VerV heeft een visienota overgemaakt aan FOD WASO met zijn kijk op een nieuwe wetgeving over ergonomie. Aanleiding is de ambitie van minister Dermagne om een kader rond "MSA" of musculoskeletale aandoeningen te maken. VerV stelt in zijn nota vijf strijdpunten voor, hieronder kort samengevat: 1....
Lees meer

Projectgroep onderwijs

Ligt ergonomie op school jou nauw aan het hart? Dan is de werkgroep onderwijs iets voor jou! Op die manier wil VerV alle leden de kans geven om mee te werken. Het gevraagde engagement is in de eerste fase twee vergaderingen van twee uur. * Vergadering 1: opzet en ervaringen * Vergadering 2: inhoud...
Lees meer

Sessie in de kijker: Toolbox hybride werken

De toolbox hybride werken geeft concrete tips, ervaringen en cijfers om aan de slag te gaan binnen je team of onderneming. Ook handig voor de ergonoom om inspiratie op te doen. TNO komt bovendien zelf deze toolbox toelichten op het Ergonomiecongres van 24/10. Wees erbij! Er zijn acht toolboxen...
Lees meer

Sponsoring Ergonomiecongres

Op het VerV Ergonomiecongres van 24 oktober 2023 krijgen de sponsors een speciale plaats. Rondom de centrale cateringruimte van De Montil in Affligem is er plaats voor de verschillende sponsorstanden. Zo ontstaat er een constante interactie tussen de deelnemers en de exposanten. De bestaande...
Lees meer

Ergonomiesprokkels Tim Renders

In de aanloop van het Ergonomiecongres laten we telkens een deelnemer aan het woord. Eerste inschrijver was Tim Renders, intern preventieadviseur in de industrie. VerV vroeg waarom hij er zeker bij wil zijn en voor welke sessies hij heeft gekozen? Lees zijn congressprokkels… Na de positieve...
Lees meer

Intervisie "ontwerpen"

Maatwerkbedrijf Mivas was gastheer voor een enthousiaste intervisie en rondgang. Het centrale thema was "ontwerpen", de basis van ergonomie. Presentatie Mivas (.pdf) Presentatie intervisie ontwerpen (.pdf) Voorstelling Mivas Naast een interessante toelichting van het bedrijf kwamen de ergocoaches...
Lees meer

Eindwerken op het Ergonomiecongres!

Dit jaar studeert opnieuw een lichting ergonomen af bij de specialisatie ergonomie. Dat betekent ook heel wat interessante eindwerken en deze kan je ontdekken op het Ergonomiecongres! In de track “onderzoek” staan immers deze eindwerken centraal. Tineke Lauwers heeft in haar eindwerk de invloed van...
Lees meer