Tilopleiding kritisch onder de loep

Onze wetgeving rond het risico manueel hanteren van lasten (al sinds 1993) verplicht een aanal zaken voor dit ergonomisch risico.

  1. Maatregelen te nemen om manueel hanteren van lasten te voorkomen
  2. Een risicoanalyse uit te voeren van wat niet voorkomen kon worden
  3. Passende maatregelen te nemen (op basis van de risicoanalyse)
  4. De werknemers informeren over de genomen maatregelen
  5. De werknemers krijgen opleiding en ontvangen inlichtingen
Het geven van opleidingen is dus een verplichting bij het manueel hanteren van lasten. Ondanks dat instructies onderaan de preventiehiërarchie staan, kiezen bedrijven toch vaak voor deze interventie. In Australië wierp men recent een kritische blik op dergelijke tilopleidingen. Het is immers meer effectief om in te zetten het aanpassen van de werkomstandigheden.
 

De geschiedenis van tilopleidingen
Onder tilopleidingen verstaan we opleidingen waar werknemers worden getraind in technieken, zoals door de knieën buigen, de rug recht houden, … Met deze opleidingen verspil je waarschijnlijk waardevolle budgetten én tijd, aldus de WHSQ.

Een enquête van WHSQ maakt duidelijk dat 75% van de werkgevers dergelijke opleidingen heeft georganiseerd in de voorbije 2 jaar. Opmerkelijk: 70% blijft dergelijke opleidingen organiseren, ook al denken ze zelf dat de opleidingen geen bijdrage leveren in de preventie van letsels.

De tilopleidingen vinden hun oorsprongen in krachttraining, fitness en rugrevalidatie en dat is ook waar deze benadering moet blijven, zo stelt de WHSQ.

Tilopleiding zijn niet zinvol
Verder in het videofragment worden ook een aantal studies1,2 aangehaald om deze stelling te staven. De belangrijkste conclusies die de WHSQ hierover samenvat:

  • Getrainde werknemers hebben evenveel letsels als ongetrainde werknemers
  • Er is geen verschil tussen werknemers die een beperkte training kregen en diegene die doorgedreven training met biofeedback hebben gevolgd
  • Er is geen verschil tussen werknemers die een éénmalige trainingssessie volgden en diegene die verschillende trainingssessies konden volgen.

Wat dan wel?
Reeds in 2014 werd een evidence based praktijkrichtlijn3 gepubliceerd, gebaseerd op een systematische review. De kwaliteit van het bewijs werd onderverdeeld in de categorieën van A (sterk bewijs) tot en met D (consensus).

Ook in deze publicatie concludeert men dat er sterk bewijs is dat training en houdings- of bewegingsadvies geen effect hebben, net zoals rugbraces. Maatregelen die gericht zijn op het aanpassen van de werkomstandigheden worden wel positief geëvalueerd:

  • Tilliften voor patiënten:
    • Positief effect: A
    • Plafondliften genieten de voorkeur.
  • Tilliften voor objecten:
    • Positief effect: C
    • Effect is afhankelijk van de setting.
    • Gebruik ervan kan soms langer duren dan manueel tillen
  • Productiemethode aanpassen:
    • Positief effect: C
    • Tillen vervangen door trekken/ duwen kan de fysieke belasting sterk verminderen
  • Gewichten aanpassen
    • Positief effect: C
    • Als het verminderen van het gewicht een verhoging van de frequentie betekent, kan het ook nadelig zijn
  • Aanpassen tilhoogte
    • Positief effect: B
    • De werkhoogte optimaliseren kan een wezenlijke bijdrage leveren aan het verminderen van de belasting
  • Aanpassen horizontale afstand
    • Positief effect: A
    • De voorwaartse reikafstand verminderen levert een aanzienlijke bijdrage aan het verminderen van de belasting
  • Aanpassen wrijving (patiënten transfers)
    • Positief effect: A
    • De wrijvingsweerstand verminderen door glijlakens (patiënten) kogelplaten, …. levert een aanzienlijke bijdrage aan het verminderen van de belasting
  • Grip verbeteren
    • Positief effect: C

Besluit
Tilopleidingen leveren dan geen bijdrage tot het verminderen van klachten, gelukkig zijn er voldoende maatregelen die dat wel doen. Deze resultaten tonen aan dat de geprefereerde aanpak van de wetgeving zinvol is: manueel tillen voorkomen (zoals met tilliften), analyseren om de inrichting/ omstandigheden te optimaliseren.  Om dit op systematische en gestructureerde manier te doen is ondersteuning van een preventieadviseur ergonomie noodzakelijk. Met onze praktijkrichtlijn risicoanalyse ergonomie4 geven we hier ook concrete handvaten voor. Maar wat dan met de ‘verplichte’ opleiding? Wel, die opleiding kan zeker een nuttige invulling krijgen., zolang het maar niet gaat over de tiltechnieken of de aangenomen werkhouding.

Bronnen:

  1. Manual material handling advice and assistive devices for preventing and treating back pain in workers - Verbeek, JH - 2011 | Cochrane Library
  2. Effect of training and lifting equipment for preventing back pain in lifting and handling: systematic review - PubMed (nih.gov)
  3. An Evidence-Based Multidisciplinary Practice Guideline to Reduce the Workload due to Lifting for Preventing Work-Related Low Back Pain | Annals of Occupational and Environmental Medicine | Full Text (biomedcentral.com)
  4. https://www.verv.be/news/praktijkrichtlijn-risicoanalyse-ergonomie/

 

Nieuws

Spreker in de kijker - Lieven Bossuyt

Het Ergonomiecongres op 24 oktober 2023 komt er snel aan. Graag laten we ook de sprekers aan het woord over hun sessie en verwachtingen. Lieven Bossuyt is Head of Lichtwerk en gespecialiseerd in augmented reality. Wat ga je brengen op het congres? Lichtwerk maakt complex werk toegankelijk, onder...
Lees meer

Spreker in de kijker - Noortje De Baets en Sofie Van Belle

Het Ergonomiecongres op 24 oktober 2023 komt er snel aan. Graag laten we ook de sprekers aan het woord over hun sessie en verwachtingen. Noortje De Baets en Sofie Van Belle zijn actief bij UZ Gent. Wat gaan jullie vertellen op het Ergonomiecongres? In onze sessie “Valpreventie onder de loep”...
Lees meer

Spreker in de kijker - Evy Verheirstraeten

Het Ergonomiecongres op 24 oktober 2023 komt er snel aan. Graag laten we ook de sprekers aan het woord over hun sessie en verwachtingen. Evy Verheirstraeten is preventieadviseur ergonomie bij BNP Paribas Fortis.  Wat ga je vertellen op het Ergonomiecongres? In de sessie “laptop op school” wil...
Lees meer

Spreker in de kijker - Stephan Tomlow

Het Ergonomiecongres op 24 oktober 2023 komt er snel aan. Graag laten we ook de sprekers aan het woord over hun sessie en verwachtingen. Stephan Tomlow is teamleader ergonomie bij Liantis en ondervoorzitter bij VerV. Wat ga je vertellen? De laatste jaren zijn er een aantal interessante onderzoeken...
Lees meer

Spreker in de kijker - Astrid Van Severen

Het Ergonomiecongres op 24 oktober 2023 komt er snel aan. Graag laten we ook de sprekers aan het woord over hun sessie en verwachtingen. Astrid Van Severen is preventieadviseur ergonomie bij Liantis en eveneens werkzaam op het studiecentrum. Wat ga je vertellen op het Ergonomiecongres? De...
Lees meer

Spreker in de kijker - Eline Libbrecht

Het Ergonomiecongres op 24 oktober 2023 komt er snel aan. Graag laten we ook de sprekers aan het woord over hun sessie en verwachtingen. Eline Libbrecht is adjunct preventieadviseur bij AZ Sint-Elisabeth in Zottegem. Dit jaar studeert ze eveneens af als preventieadviseur ergonomie. Wat ga je...
Lees meer

Spreker in de kijker - Nico Knibbe

Het Ergonomiecongres op 24 oktober 2023 komt er snel aan. Graag laten we ook de sprekers aan het woord over hun sessie en verwachtingen. Nico Knibbe van LOCOmotion stond mee aan de wieg van de Tilthermometer, Beleidsspiegel en tal van andere initiatieven uit Nederland. Wat ga je vertellen op het...
Lees meer

Spreker in de kijker - Tineke Lauwers

Het Ergonomiecongres op 24 oktober 2023 komt er snel aan. Graag laten we ook de sprekers aan het woord over hun sessie en verwachtingen. Tineke Lauwers is recent afgestudeerd als preventieadviseur ergonomie en werkt bij IDEWE. Wat ga je vertellen op het Ergonomiecongres? Voor mijn eindwerk binnen...
Lees meer

Spreker in de kijker - Roeland Motmans

Het Ergonomiecongres op 24 oktober 2023 komt er snel aan. Graag laten we ook de sprekers aan het woord over hun sessie en verwachtingen. Roeland Motmans is ergonoom bij Delhaize, maar bovenal mee organisator van het congres. Wat ga je vertellen op het Ergonomiecongres? In voorbereiding op de...
Lees meer

Europees onderzoeksproject eUlift met VerV als partner

VerV is partner in het Europees onderzoeksproject "eUlift" van Erasmus+. De zorgspecialisten van VerV werken daarbij samen met de andere partners aan een digitaal leerplatform voor verplaatsingstechnieken. De sterkte van het project zijn de Europese partners wat betreft de ergonomische inhoud, de...
Lees meer