Goede praktijk: Back to the future - 6 jaar bevragingen bij beeldschermwerkers

Elk jaar verzamelt VerV goede praktijken uit de realisaties van Erkend Ergonomen en projecten of eindwerken van cursisten ergonomie. In dit artikel licht Stephan Tomlow zijn onderzoek toe met als titel: "Back to the future - Wat kunnen we leren na 6 jaar bevragingen van beeldschermwerkers?". 

Wie ben je, waar werk je en wat is je link met ergonomie?
Ik ben verantwoordelijke ergonomie bij Liantis en mede-oprichter en ondervoorzitter bij VerV. Daarnaast ben ik ook docent en lid van de opleidingscommissie bij de specialisatieopleiding tot preventieadviseur ergonoom van Odisee.

Waar gaat jouw goede praktijk juist over?
Sinds een periodiek medisch onderzoek niet meer verplicht is voor beeldschermwerkers moet een werkgever minstens vijfjaarlijks een risicoanalyse beeldschermwerk maken. Deze risicoanalyse kan aangevuld worden met een bevraging. Samen met collega’s Tom Geens en Marco Vandamme onderzocht ik de resultaten van onze bevraging (onder de naam Health Screen) na 6 jaar sinds de wetswijziging. We onderzochten de resultaten van zo’n 24000 beeldschermwerkers. Naast het onderzoek van de resultaten op zich, werd ook een link gelegd met de effectieve afwezigheden van de respondenten die gekend zijn bij het sociaal secretariaat van onze dienstengroep Liantis.

Wat waren de belangrijkste resultaten of take-aways?

• Met Health Screen bevragen we zelfgerapporteerde klachten in de 12 maanden voorafgaand aan het invullen van de bevraging. Het aanwezig zijn van zelfgerapporteerde klachten aan de rug, nek en schouders verhoogt significant de kans op afwezigheid in de 12 maanden volgend op het invullen van de bevraging. Deze zelfgerapporteerde klachten zijn dus een indicator van “toekomstige” afwezigheden. Voor andere fysieke klachten was deze significantie niet aanwezig.
• Met de bevraging peilen we ook naar de ergonomische aspecten van de werkplek. Niet-optimaal ingestelde stoelinstellingen (zithoogte, zitdiepte, armleuning, steun lage rug, dynamiek van de stoel) verhogen het aanwezig zijn van deze zelfgerapporteerde klachten die op hun beurt de kans op afwezigheid verhogen. Ook een tafelhoogte die niet optimaal ingesteld staat verhoogt de kans op de aanwezigheid van deze rug-, nek- en schouderklachten, net zoals een scherm dat niet goed leesbaar is en het niet rechtop blijven zitten bij het lezen op het scherm (figuur 1).
• Een aantal van deze werkplekfactoren konden we ook rechtstreeks correleren met een verhoogde kans op “toekomstig” verzuim: niet goed ingestelde armleuningen, een scherm dat te hoog opgesteld staat en voorover buigen om het scherm te kunnen lezen.
• De ernst van de klachten doet ook het aantal dagen “toekomstige” afwezigheid stijgen, ook in combinatie met werkplekfactoren. Iemand met ernstige nekklachten die naar voor buigt om het scherm te kunnen lezen heeft zo’n 3 dagen meer afwezigheid dan een werknemer met even ernstige klachten die rechtop kan blijven zitten om het scherm te kunnen lezen (figuur 2).
• Beeldschermwerkers die met de armen op ellebooghoogte kunnen werken, een comfortabel ingestelde dynamiek van de stoel hebben en waar de schermhoogte goed opgesteld staat, hebben gemiddeld 2 dagen minder afwezigheid wegens zieke, wanneer ze deze “ideale” werkplek combineren met een regelmatige middagwandeling. Hierbij valt het wel op dat er verhoudingsgewijs meer vrouwen dan mannen zijn, die deze “ideale” combinatie niet hebben.

Besluit
De werkplek optimaal instellen is enkel mogelijk wanneer de werkplek ook voldoende instelbaar is. Zorg dus steeds voor bureaustoelen die voldoen aan de norm NPR1814 en/of EN1335-1, type Ax, een tafel die door de gebruiker in hoogte aanpasbaar is en beeldschermen die gemakkelijk in hoogte en hoek verstelbaar zijn. Meer informatie over deze normen (en nog veel meer) lees je in de praktijkrichtlijn kantoorinrichting van VerV. Een ergonomische beeldschermwerkplek is dus zeker geen nice to have, het ontbreken ervan verhoogt de kans op zelfgerapporteerde klachten en meer afwezigheden bij de werknemers.