PPT Ergonomie en beroepsziekten

De studiedag "Ergonomie en beroepsziekten" gaf een interessant overzicht van de blootstellingscriteria van ergonomiegerelateerde beroepsziektes, afgewisseld met cases recht uit de praktijk. De presentaties kan u hieronder vinden:

- Presentatie rug en tillen: Joeri Luts (FBZ)
- Casus rug en tillen: door Gert De Clercq (BASF)
- Presentatie tendinopahtie bovenste ledematen: Joeri Luts (FBZ)
- Casus tendinopathie bovenste ledematen: filmpje ijsjes inpakken (OCRA)
- Casus rugrevalidatieprogramma: door Hanne Kenis (Mensura)

1. Radiculair lijden en tillen
Ernstige rugpijn met uitstraling naar de benen (ischias) kan tengevolge van tillen en trillingen erkend worden als beroepsziekte. De grenswaarde van trillingen (0,8m/s²) maakt meteen het verschil duidelijk tussen preventie en erkenning. Bij preventie kijkt men naar een minimumgrens vanaf wanneer het risico begint toe te nemen (0,5m/s²). Vanuit erkenning kijkt men naar een bovengrens waarboven er zeker gezondheidsschade is. Soms zit er een grijze zone tussen.
Voor het tillen wordt beroep gedaan op het Mainz Dortmunder Dosismodel (MDD). Deze maakt een oplijsting van taken, gewichten, duur en herhaling. Op basis daarvan wordt de drukbelasting op de rug berekend. Enkel zware tiltaken worden meegerekend om een dagdosis te bepalen. Indien deze voldoende hoog is, wordt er gekeken naar de jaardosis. Op basis hiervan kan men kijken na hoeveel jaar de grens van het FBZ wordt bereikt (minimum 7 jaar). Het is een strenge methode, die in 2017 mogelijks wat versoepeld zal worden.

2. Casus rigger (BASF)
In chemische installaties is het omwille van explosiegevaar niet altijd mogelijk om met hoogtewerkers op de gepaste plaats te komen. Dat betekent dat zware stukken manueel en via trappen ter plaatse moet worden gebracht. Het werk van rigger gebeurt ook in alle mogelijke houding om het werk gedaan te krijgen. De omstandigheden maken het werk rugbelastend. Na de uitval van een medewerker werd een aanvraag ingediend bij het FBZ. Medische beeldvorming ondersteunde de diagnosecriteria van radiculair lijden. De oorzakelijkheid van het werk kon echter niet hard gemaakt worden. Met het Mainz Dosis Dortmundermodel zou dat wel mogelijk zijn. Na een oplijsting van de taken en drukkrachten bleek de dagelijkse dosis niet hoog genoeg om erkend te worden. De jaardosis en aantal jaren tot de grenswaarde hoeft dan ook niet verder berekend te worden. Met soepelere criteria zou deze casus in de toekomst mogelijks wel aanvaard worden.

3. Tendinopathie aan de bovenste ledematen
Sinds 2012 staan RSI klachten op de lijst van beroepsziekten. Het aantal aanvragen voor erkenning als beroepsziekten is spectaculair hoog. Om op een efficiënte manier al deze dossiers te kunnen behandelen, heeft het FBZ door ervaring een lijst opgebouwd van beroepen die standaard wel of niet erkend worden. Hierdoor gebeurt een eerste grote schifiting, de rest wordt beoordeeld na een werkplekbezoek. Als blootstellingscriterium geldt een OCRA checklist score van minstens 14,1 (oude versie). Voor de schouders moet er bovendien 25% van de tijd of meer boven schouderhoogte gewerkt worden, voor de hand moet er ook een ulnaire deviatie en abductie van de duim zijn. Dat maakt dat vooral tennisellebogen erkend worden.

4. Casus ijsjes inpakken (OCRA)
De OCRA checklist wordt op een praktische manier aangepakt. De herhaling kan gescoord worden op een schaal van 0 tot 10, van 30 handelingen per minuut met voldoende herstel tot 70 handelingen per minuut zonder herstel. In het voorbeeld van ijsjes inpakken ligt de herhaling hoog (7 op schaal van 10). De kracht kan bijna verwaarloosd worden door de lichte ijsjes. De houding van de ellebogen en het grijpen zijn wel vaak (75% van de tijd) extreem en wegen door. Hierbij wordt de korte cyclustijd geteld. De handschoenen om hygiënische redenen en de tempogebondenheid zonde regelmogelijkheid bepalen de extra factoren. Dit typische bandwerk telt twee pauzes (herstel), maar wordt slechts een halve dag uitgevoerd (werkduur). Toch komt dit een hoge score uit (18,8 punten). De tendinopathie aan de ellebogen zou erkend worden, de schouders en handen niet. De extra voorwaarden zijn immers niet vervuld.

5. Rugrevalidatieprogramma
Om rugpijn als beroepsziekte te voorkomen, biedt het FBZ een rugrevalidatieprogramma aan. Wie langer dan één maand thuis is met rugpijn kan hiervoor in aanmerking komen. Aansluitend op de revalidatie is ook een ergonomische interventie mogelijk. Op het eerste niveau is dit een advies en coaching door de ergonoom gedurende een halve dag. Wanneer de medewerker desondanks toch terug uitvalt of het werk niet kan voldhouden, is op een tweede niveau een diepgaandere interventie nodig. Dit was de voorbije jaren een piloottest en dit zal verlengd worden. In de casus wordt een medewerker beschreven die uiteindelijk terug aan het werk is gegaan door eerst een tijdelijke verlenging van de medische overmacht, het volgen van een stage, aanpassen van de werkomstandigheden, enz... Succesfactor was alle betrokken partijnen samen rond de tafel te krijgen.