Zware beroepen: welzijn als pasmunt?

Fysiek zwaar werk is een criterium om vervroegd op pensioen te kunnen gaan. Daarvoor wil men een lijst opstellen van beroepen die daaraan beantwoorden. De welzijnswetgeving verplicht het voorkomen en aanpakken van dergelijke jobs. Een lijst van zware beroepen zou dus inbreuken hiertegen regulariseren? Op zijn minst moet dit gekoppeld zijn aan een actieplan om in de toekomst fysiek zwaar werk te vermijden. Een individuele beoordeling aan de hand van tiljaren zou ook correcter zijn. De specialisten van de fysieke arbeid, de ergonomen, heeft men niet gehoord... Is welzijn dan gewoon een pasmunt in het politieke spel tussen werkgevers- en werknemersorganisaties?

Zware beroepen uit het verleden - tellen in tiljaren
Fysiek zwaar werk is één van de criteria om een zwaar beroep te definiëren. Wie zo’n beroep heeft, kan ofwel vroeger op pensioen (minimum leeftijd 60 jaar) of krijgt een hoger pensioen. Ondanks de wetgeving rond het “manueel hanteren van lasten” is men er niet altijd in geslaagd deze risico’s te voorkomen, te analyseren of te beheersen met maatregelen. Dat maakt dat veel mensen zijn blootgesteld aan een zwaar beroep.

Het debat rond individuele criteria is afgesprongen en nu wil men een lijst van beroepen aanleggen. En daar begint het lobbyen om toch maar op die lijst te staan... Nochtans zijn er meer objectieve criteria mogelijk. Fedris erkent ernstige rugpijn als beroepsziekte op basis van de drukbelasting op de tussenwervelschijven waaraan men is blootgesteld tijdens zijn werkcarrière. Dit is een individuele beoordeling over de verschillende jobs heen tijdens zijn loopbaan. In de literatuur gebruikt men concepten zoals tonjaren, tiljaren, knieljaren, trillingsjaren, enz... Een tiljaar staat voor elke dag meer dan 10 keer 20kg tillen. Het aantal tiljaren tijdens een carrière heeft een sterk verband met langdurig ziekteverzuim en medische overmacht.

VerV pleit voor een individuele beoordeling van fysiek zwaar op basis van objectieve criteria om de zware beroepen uit het verleden te erkennen. Een lijst is een aanfluiting van de welzijnswetgeving en zet niet aan tot preventie.

Zware beroepen nu - vermijden en verminderen
Het verleden leert ons dat fysiek zwaar werk tot aan pensioenleeftijd niet altijd evident is. Met de vergrijzing van de werkpopulatie en de krapte op de arbeidsmarkt, dienen “zware beroepen” vandaag aangepakt te worden. De bestaande wetgeving rond manueel hanteren van lasten biedt daarvoor een goede basis.

Het manueel hanteren van lasten dient voorkomen te worden
Er een risicoanalyse dient uitgevoerd te worden
Er maatregelen getroffen moeten worden, op basis van de risicoanalyse

Het erkennen van de zware beroepen waarvoor de werkgever verplicht is aan preventie te doen, heeft vandaag een averechts effect: investeren in preventie en betere werkomstandigheden is niet meer nodig, want ze mogen vroeger met pensioen. Welzijn dient dan als pasmunt en de sociale zekerheid draagt de grootste kosten.

VerV pleit voor sectorakkoorden om de fysieke en mentale belasting in kaart te brengen en de nodige maatregelen te nemen op korte, middellange en lange termijn. Nieuwe zware jobs kan men immers wel vermijden zonder aan concurrentiekracht in te boeten...

Deze discussie kadert ook in een ruimer debat rond langer werken. Het welzijn van de medewerkers vormt daarin het centrale thema. Er moet ingezet worden op het verminderen van fysieke en mentale belasting om  te voorkomen dat mensen langdurig ziek worden of het werk niet tot aan pensioenleeftijd kunnen volhouden op een gezonde manier.